Józef Zych, Przewodniczący Zgromadzenia Narodowego uchwalającego Konstytucję RP z dnia 2 kwietnia 1997 r., były Marszałek Sejmu RP, Sędzia Trybunału Stanu

(fragment)

2 kwietnia 2017 r. obchodzimy 20-lecie uchwalenia przez Zgromadzenie Narodowe Konstytucji RP, zatwierdzonej następnie przez referendum ogólnonarodowe. Jest zatem okazja, aby przypomnieć niektóre istotne okoliczności, towarzyszące pracom nad projektem Konstytucji. Wobec wypowiedzi niektórych polityków o potrzebie głębokich zmian w Konstytucji, a nawet uchwalenia nowej, przypomnę kilka zdań z mojego końcowego wystąpienia jako przewodniczącego ZN po uchwaleniu Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1994 r.:

Panie i Panowie! (…) Oddajemy w ręce narodu tę Konstytucję z przekonaniem, że jest to akt nowoczesny, w prawidłowy sposób regulujący stosunki ustrojowe w Rzeczypospolitej. Jest to zarazem akt, w którym znalazły wyraz zarówno uniwersalne tendencje współczesnego konstytucjonalizmu, decentralizacji zarządzania sprawami publicznymi i samorządności, podziału i równowagi władz, poszanowania dla prawa międzynarodowego, pluralizmu, ochrony własności i pracy, ochrony wolności gospodarowania, gwarancji dla praw mniejszości oraz idee uznawane przez pokolenia drogie i bliskie naszemu narodowi. Uchwalona przed chwilą Konstytucja odwołuje się do tysiącletniej historii narodu polskiego, do jego tożsamości chrześcijańskiej tradycji, wyraża ciągłość naszej państwowości.

Na zakończenie przytoczyłem także słowa Marszałka Sejmu Ustawodawczego Wojciecha Trąmpczyńskiego, który po uchwaleniu Konstytucji 3 Maja powiedział:

W dniu dzisiejszym daliście dowód, że w narodzie polskim dążenie do ładu i porządku zwycięża wszelkie przeciwności. Daliście wszystkim warstwom narodu polskiego żywy przykład wysokiego poczucia sprawiedliwości.

Jakże odpowiednie były wówczas słowa tego wielkiego parlamentarzysty i jako drogowskaz potrzebne są w obecnej chwili. We wstępie do pierwszego wydania przez Sejm uchwalonej Konstytucji napisałem:

Uchwalenie ustawy zasadniczej to doniosłe wydarzenie historyczne i polityczne w historii narodu polskiego. To kamień milowy w dziejach naszej państwowości.

Prace nad Konstytucją trwały 8 lat. Nie obeszło się też bez sporów, ale zwyciężył duch kompromisu i wspólnej odpowiedzialności za dobro Rzeczypospolitej Polskiej. Świadczy o tym dobitnie to, że pomimo zgłoszenia 7 projektów Konstytucji, często sprzecznych ze sobą, nigdy nie padł wniosek o odrzucenie któregokolwiek z nich, a ustawa zasadnicza została uchwalona ogromną przewagą głosów. Ostatecznie 22 marca 1997 r. odbyło się głosowanie nad jednolitym tekstem, przedłożonym przez Komisję Konstytucyjną ZN, i 320 poprawkami, z których ostatecznie przyjęto 100 i 2 wnioski mniejszości. Za przyjęciem projektu głosowało 461 z 497 posłów i senatorów, członków Zgromadzenia Narodowego. Zgodnie z Ustawą Konstytucyjną o Trybie Przygotowania i Uchwalania Konstytucji uchwalony tekst przekazałem osobiście Prezydentowi RP, który zgłosił poprawki do 41 artykułów.
Większość poprawek została przyjęta, a 2 kwietnia 1997 r. 497 członków ZN przy 40 głosach przeciw i 6 wstrzymujących się uchwaliło ostateczną wersję Konstytucji RP.


Fot. Kronika Sejmu RP

Więcej w czasopiśmie Świat Elit (131)

Magazyn „Świat Elit” od nr 1/2022 dostępny jest także w wersji PDF